Wynagrodzenie – inaczej płaca, pensja, zapłata, gratyfikacja – stanowi ogół wydatków pieniężnych oraz innych świadczeń, jakie pracodawca musi wypłacić swojemu pracownikowi z tytułu wykonywanych czynności w danym podmiocie gospodarczym. Nie obejmuje jednak tylko wypłat pieniężnych. Pod pojęciem wynagrodzenia kryją się także inne formy gratyfikacji za wykonywane zadania. Oprócz wypłat pieniężnych, można spotkać się także z innymi świadczeniami oraz wartością tak zwanych świadczeń w naturze (towary, materiały, usługi, i tym podobne). Jeszcze jednym sposobem wypłacania wynagrodzenia za poczynioną pracę z tytułu zatrudnienia w podmiocie gospodarczym są ekwiwalenty. Do grona najpopularniejszych ekwiwalentów można zaliczyć: ekwiwalent za niewykorzystany urlop, ekwiwalent za odzież i obuwie robocze.
Cechy wynagrodzenia określone prawem
1) przepisy stanowią, że zapłata z tytułu zatrudnienia powinna być wypłacana pracownikom w równych odstępach czasowych, zazwyczaj jest to termin jednego miesiąca
2) wynagrodzenie nie może być zależne od płci – według przepisów zarówno kobiety, jak i mężczyźni za taki sam typ i rodzaj wykonywanej pracy, a także ilość przepracowanych godzin powinni otrzymywać taką samą stawkę. W wynagrodzeniach nie może być miejsca na dyskryminację ze względu na płeć.
Co wpływa na wysokość wynagrodzenia?
Wysokość wynagrodzenia jest zależna od bardzo wielu czynników. Na wysokość pensji mogą wpływać:
1) czynniki makrootoczenia – można do nich zaliczyć: poziom rozwoju gospodarczego kraju oraz regionu, w którym podejmowana jest praca; sytuację na rynku pracy w danym kraju oraz regionie, regulacje prawne obowiązujące w danym kraju;
2) branża, w jakiej podejmowana jest praca i jest sytuacja finansowa;
3) kultura organizacyjna
4) cechy samego pracownika, takie jak: wykształcenie, umiejętności, pełnione w organizacji role, a także wyniki osiągane na danym stanowisku;
Jakie są rodzaje wynagrodzenia z punktu widzenia pracownika danego podmiotu gospodarczego?
Biorąc pod uwagę punkt widzenia pracownika – można spotkać się z dwoma rodzajami wynagrodzenia. Istnieje wynagrodzenie brutto i wynagrodzenie netto. Płacę brutto stanowi łączna kwota wynagrodzenia, która uwzględnia konieczność uiszczenia podatków, a zatem obciążenia podatkowe oraz potrzebę zapłacenia składek na ubezpieczenie społeczne – w zakresie płaconym przez pracownika. Z kolei płaca netto jest pensją pomniejszoną o należne podatki i składki na ubezpieczenie społeczne – w zakresie płaconym przez pracownika.
Wynagrodzenie minimalne w Polsce
Obecnie wynagrodzenie minimalne w Polsce kształtuje się na poziomie 2250 zł brutto. Zaś minimalna stawka za godzinę dotycząca osób zatrudnionych na zasadzie umowy zlecenia czy umowy o świadczenie usług, wynosi obecnie 14, 70 zł brutto.
Jakie są rodzaje wynagrodzenia z punktu widzenia pracodawcy?
Z punktu widzenia pracownika wynagrodzenia można więc podzielić na płace brutto i netto, czyli te przed odliczeniem podatku i wszelkich składek i po odliczeniu podatku oraz składek na ubezpieczenie społeczne. Natomiast sytuacja wygląda inaczej, jeśli weźmie się pod uwagę rodzaje wynagrodzenia z punktu widzenia pracodawcy. Tutaj wynagrodzenia dzielą się na osobowe i bezosobowe. Wynagrodzenia osobowe wynikają z tytułu umowy o pracę. Wynagrodzenia bezosobowe natomiast dotyczą umowy o dzieło, umowy zlecenia oraz umowy agencyjnej.
Składniki wynagrodzenia – jakie są składniki każdej pensji z tytułu zatrudnienia w podmiocie gospodarczym?
Do składników wynagrodzenia można zaliczyć wynagrodzenie zasadnicze, które stanowi podstawową i obowiązkową cześć pensji każdego pracownika. Może być ono określone stawką:
1) miesięczną,
2) godzinową,
3) akordową,
4) prowizyjną,
Kolejnym ze składników wynagrodzenia jest są dopłaty, do których można zaliczyć:
1) premie,
2) wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych,
3) dodatek stażowy,
4) dodatek funkcyjny,
5) dodatek za pracę w warunkach szkodliwych,
Składniki wynagrodzenia obejmują także płace uzupełniające, które stanowią dodatki wypłacane obok wynagrodzenia podstawowego. Do płacy uzupełniającej zalicza się na przykład wynagrodzenia za czas choroby.
Ostatnim składnikiem wynagrodzeń osobowych są ekwiwalenty, na przykład za niewykorzystany urlop.
W rozumieniu przepisów, do wynagrodzenia osobowego nie zalicza się:
1) świadczeń wypłacanych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
2) ekwiwalentów (za odzież roboczą i obuwie robocze, za używanie różnych samochodów),
3) kosztów podróży służbowych,
Rodzaje potrąceń od wynagrodzeń
Istnieją różne potrącenia, które pracownik musi uiścić i które pomniejszają pensję pracownika. Są one obligatoryjne. Należą do nich:
1) zaliczka z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych (w umowie o pracę – według skali podatkowej, w umowie na zlecenie oraz w umowie agencyjnej – według skali podatkowej pomniejszone o 20% zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodów, w umowie o dzieło – według skali podatkowej pomniejszone o 20% lub 50% zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodów)
2) składki na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe i chorobowe,
