Urlop wypoczynkowy to dla każdego z nas czas na odpoczynek i relaks, na złapanie tzw. drugiego oddechu i „naładowanie akumulatorów”, czyli regenerację sił przed powrotem do dalszej pracy. Wiele osób czeka na ten okres z utęsknieniem. Nie każdemu jednak przysługuje taka sama ilość dni urlopu. Warto więc zapoznać się z przepisami, zanim zaplanujemy wyjazd na wakacje.
Staż pracy do urlopu
Trzeba wiedzieć, że urlop przysługuje tylko osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Ilość dni wolnych zależy od stażu pracy pracownika. Osoba, która po raz pierwszy podjęła pracę, już po upływie miesiąca ma prawo do urlopu wypoczynkowego. Jest to wprawdzie tylko 1/12 część rocznego urlopu, ale po dwóch miesiącach jest to 2/12, po trzech 3/12, itd., a więc wraz z upływem każdego kolejnego miesiąca, dni wolnych jest coraz więcej. Zatem warto pamiętać o tym, że każdy pracownik nabywa prawo do tzw. urlopu częściowego z dołu, więc po przepracowaniu każdego kolejnego miesiąca. W następnym roku będzie mu przysługiwało prawo do kolejnego urlopu.
Ile urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi?
To, ile dni urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi, zależy od jego stażu pracy. Jeżeli więc:
– pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat, przysługuje mu 20 dni urlopu,
– gdy zaś zatrudniony jest co najmniej 10 lat, należy mu się 26 dni wolnego.
Warto także wiedzieć, że przy obliczaniu należnej pracownikowi liczby dni urlopu, pracodawca musi wziąć pod uwagę również wszystkie okresy jego poprzedniego zatrudnienia, nawet gdy występowały okresy przerw w zatrudnieniu.
Okres nauki doliczany do stażu pracy
Jak wiadomo, wymiar urlopu pracownika zależy od jego stażu pracy. I tu pojawia się dobra wiadomość, dotycząca możliwości doliczenia do stażu okresów nauki. Jest to:
– 3 lata w przypadku ukończenia zasadniczej lub równorzędnej szkoły zawodowej,
– 5 lat po średniej szkole zawodowej,
– 5 lat po ukończeniu średniej szkoły zawodowej przez absolwentów zasadniczych (równoległych) szkół zawodowych,
– 4 lata po średniej szkole ogólnokształcącej,
– 6 lat po szkole policealnej,
– 8 lat w przypadku ukończenia szkoły wyższej.
Nie można jednak sumować nauki w różnych szkołach.
Osoby, które uczyły się, a równocześnie były zatrudnione powinny wiedzieć, że do ich stażu pracy wlicza się albo okres zatrudnienia podczas pobierania nauki, albo okres nauki. Wybiera się opcję bardziej korzystną dla pracownika. Jeżeli więc ktoś studiował i jednocześnie pracował, powinien, po ukończeniu studiów, mieć wliczony do stażu urlopowego okres 8 lat, a nie 4 czy 5 (choć przez tyle lat pracował). Takie rozwiązanie jest dla niego korzystniejsze.
Nieprzerwany urlop wypoczynkowy
Zgodnie z prawem, każda osoba zatrudniona w oparciu o umowę o pracę, ma prawo do wykorzystania urlopu w sposób nieprzerwany. W praktyce oznacza to więc, że pracownik może wykorzystać jednorazowo cały, przysługujący mu urlop, czyli 20 lub 26 dni. Bardzo często tak się dzieje, bowiem tylko dłużej trwający urlop, pozwala w pełni odpocząć i nabrać sił. Jednak na wniosek zainteresowanego, urlop może zostać podzielony na części, pod warunkiem, że co chociaż jedna jego część będzie trwała co najmniej dwa tygodnie. Badania naukowe potwierdziły, że jest to niezbędne minimum, które zagwarantuje prawidłowy odpoczynek i regenerację sił. Pracownik powinien sam decydować, jak podzielić przysługujące mu w roku dni wolne.
Natomiast obowiązkiem każdego pracodawcy jest coroczne sporządzanie planów urlopów. Taki plan powinien być skonsultowany z pracownikami, którzy mogą przedstawić swoje wnioski i prośby. Pracodawca powinien wziąć je pod uwagę i tak zaplanować urlopy dla swoich pracowników, aby całość nie zakłócała prawidłowego toku pracy w firmie. W planie nie są umieszczane jedynie urlopy na żądanie (każdego roku pracownikowi należą się 4 dni takiego urlopu).
Wynagrodzenie za urlop
Będąc na urlopie wypoczynkowym pracownik pobiera takie wynagrodzenie, jakie pobierałby, gdyby w tym czasie pracował. Nie zawsze jednak jest to takie proste. Jeżeli bowiem wynagrodzenie za pracę nie było jednakowe w każdym miesiącu, aby obliczyć należność za urlop, bierze się pod uwagę wynagrodzenie przeciętne z okresu trzech miesięcy, poprzedzających urlop.
Pracownik może również otrzymać ekwiwalent pieniężny za urlop, ale przysługuje on tylko temu, kto odchodzi z firmy, a nie wykorzystał przysługującego mu wolnego.
Warto też wiedzieć, że pracodawca ma również prawo odwołania pracownika z urlopu. Nie jest to sytuacja komfortowa dla rozpoczynającego odpoczynek, ale na szczęście nie zdarza się to często. Taka sytuacja bowiem dopuszczalna jest tylko wtedy, gdy przed rozpoczęciem urlopu, szef nie mógł przewidzieć, że pracownik będzie koniecznie potrzebny w firmie. Wówczas pracodawca musi zwrócić pracownikowi poniesione przez niego koszty.
Prace nad zmianami w kodeksie – urlop wypoczynkowy 2019
Przez pewien czas toczyły się dość intensywne prace nad nowym kodeksem, a dotyczyły między innymi pewnych zmian w urlopach wypoczynkowych. Zastanawiano się między innymi nad zrównaniem ilości dni urlopowych dla wszystkich pracowników do 26 oraz nad wprowadzeniem zmiany, dotyczącej przedawnienia urlopu.
Inny pomysł dotyczył likwidacji płatnego urlopu na żądanie.
Prace nad zmianami w Kodeksie pracy zostały jednak przerwane, więc nadal obowiązują przepisy z lat poprzednich.
